Το κάπνισμα αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Στην Ελλάδα, περίπου 19.000 άτομα χάνουν τη ζωή τους ετησίως λόγω του καπνίσματος, ενώ το 27% του ενήλικου πληθυσμού καπνίζει καθημερινά.
Η διακοπή του καπνίσματος προσφέρει άμεσα και μακροχρόνια οφέλη για την υγεία. Μέσα σε 20 λεπτά μειώνεται ο καρδιακός ρυθμός, ενώ μετά από 12 ώρες τα επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα επιστρέφουν στα φυσιολογικά όρια. Μακροχρόνια, μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου και καρκίνου.
Τα οικονομικά οφέλη είναι επίσης εντυπωσιακά. Ένας καπνιστής που καταναλώνει ένα πακέτο τσιγάρα ημερησίως εξοικονομεί περίπου 2.000 ευρώ ετησίως, χρήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν για καλύτερη ποιότητα ζωής και υγειονομική περίθαλψη.
Η θεραπεία νικοτινικής υποκατάστασης (ΘΝΥ) αποτελεί μια αποτελεσματική μέθοδο για τη διακοπή του καπνίσματος. Στόχος της είναι η σταδιακή μείωση της εξάρτησης από τη νικοτίνη, χορηγώντας ελεγχόμενες δόσεις μέσω ασφαλών προϊόντων, χωρίς τις επιβλαβείς ουσίες του καπνού.
Η δοσολογία εξαρτάται από τη συχνότητα καπνίσματος. Βαριοί καπνιστές (>20 τσιγάρα/ημέρα) ξεκινούν με υψηλότερες δόσεις. Η θεραπεία διαρκεί συνήθως 8-12 εβδομάδες με σταδιακή μείωση. Τα προϊόντα αυτά τριπλασιάζουν τις πιθανότητες επιτυχούς διακοπής όταν συνδυάζονται με ψυχολογική υποστήριξη.
Το Varenicline είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά συνταγογραφούμενα φάρμακα για τη διακοπή του καπνίσματος. Δρα ως μερικός αγωνιστής των νικοτινικών υποδοχέων, μειώνοντας την ικανοποίηση από το κάπνισμα και τα συμπτώματα στέρησης. Κλινικές μελέτες δείχνουν ποσοστά επιτυχίας έως 44% σε 12 εβδομάδες θεραπείας.
Το Bupropion είναι αντικαταθλιπτικό που χρησιμοποιείται επίσης για τη διακοπή του καπνίσματος. Αναστέλλει την επαναπρόσληψη ντοπαμίνης και νοραδρεναλίνης, μειώνοντας την επιθυμία για νικοτίνη. Οι κύριες παρενέργειες περιλαμβάνουν ξηροστομία, αϋπνία και ναυτία.
Στην Ελλάδα, αυτά τα φάρμακα συνταγογραφούνται από γιατρό μετά από λεπτομερή ιατρικό έλεγχο. Αντενδείκνυνται σε περιπτώσεις επιληψίας, διατροφικών διαταραχών και σοβαρών καρδιαγγειακών προβλημάτων. Συχνά συνδυάζονται με νικοτινική υποκατάσταση για βέλτιστα αποτελέσματα.
Πολλοί καπνιστές στρέφονται σε φυτικά συμπληρώματα όπως το λόμπελια και η βαλεριάνα για την αντιμετώπιση του άγχους απεξάρτησης. Τα ομοιοπαθητικά προϊόντα προσφέρουν εξατομικευμένη προσέγγιση χωρίς παρενέργειες.
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα χρησιμοποιούνται ως μεταβατικό εργαλείο, επιτρέποντας τη σταδιακή μείωση της νικοτίνης. Ωστόσο, απαιτείται προσοχή στην επιλογή ποιοτικών προϊόντων.
Η συνδυαστική προσέγγιση διαφόρων μεθόδων συχνά αποδίδει τα καλύτερα αποτελέσματα για τη μόνιμη διακοπή του καπνίσματος.
Η επιλογή της κατάλληλης ημερομηνίας είναι κρίσιμη για την επιτυχία σας. Επιλέξτε μια ημέρα χωρίς ιδιαίτερο στρες και ενημερώστε το περιβάλλον σας. Απομακρύνετε όλα τα τσιγάρα, αναπτήρες και τασάκια από το σπίτι και το αυτοκίνητό σας.
Τα συμπτώματα στέρησης όπως ευερεθιστότητα, άγχος και επιθυμία για νικοτίνη είναι φυσιολογικά. Χρησιμοποιήστε τεχνικές αναπνοής, πιείτε άφθονο νερό και κρατήστε τα χέρια σας απασχολημένα με δραστηριότητες.
Καταναλώστε υγιεινά σνακ όπως καρότα, σέλινο και φρούτα για να αποφύγετε την αύξηση βάρους. Ζητήστε υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους σας, και αποφύγετε χώρους όπου καπνίζουν άλλοι άνθρωποι τις πρώτες εβδομάδες.
Μέσα σε 20 λεπτά η καρδιακή συχνότητα και η πίεση μειώνονται. Σε 12 ώρες τα επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα κανονικοποιούνται. Σε 2 εβδομάδες βελτιώνεται η κυκλοφορία και η πνευμονική λειτουργία.
Οι υποτροπές είναι συχνές και δεν αποτελούν αποτυχία. Αναλύστε τι σας οδήγησε στο τσιγάρο και προετοιμαστείτε καλύτερα. Η μακροχρόνια επιτυχία απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση και ενίσχυση του κινήτρου σας.
Επικοινωνήστε με επαγγελματία υγείας αν αντιμετωπίζετε σοβαρά συμπτώματα στέρησης ή επανειλημμένες υποτροπές. Στην Ελλάδα λειτουργεί η τηλεφωνική γραμμή 1142 για στήριξη διακοπής καπνίσματος. Ο φαρμακοποιός σας μπορεί να σας καθοδηγήσει στην επιλογή κατάλληλων προϊόντων υποκατάστασης νικοτίνης και να παρέχει συνεχή υποστήριξη καθ' όλη τη διαδικασία.
