Η παχυσαρκία αποτελεί μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η διάγνωση βασίζεται στον Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI), όπου τιμές άνω του 30 kg/m² υποδηλώνουν παχυσαρκία. Στην Ελλάδα, το πρόβλημα έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, επηρεάζοντας περισσότερο από το 25% του πληθυσμού.
Μεταβολικές διαταραχές όπως η υποθυρεοειδισμός, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και ορμονικές ανισορροπίες συμβάλλουν επίσης στην εμφάνιση παχυσαρκίας. Οι επιπτώσεις στην υγεία είναι σοβαρές και περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, άπνοια ύπνου και ορισμένους τύπους καρκίνου. Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση είναι καθοριστική για την πρόληψη των επιπλοκών.
Τα συμπτώματα της παχυσαρκίας εκδηλώνονται σταδιακά και επηρεάζουν πολλαπλά συστήματα του οργανισμού. Οι ασθενείς συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολία στην αναπνοή, ιδιαίτερα κατά τη φυσική δραστηριότητα, υπερβολική κούραση και εξάντληση ακόμα και σε απλές καθημερινές δραστηριότητες. Πόνοι στις αρθρώσεις, ειδικά στα γόνατα και τη μέση, είναι συχνοί λόγω της επιπλέον επιβάρυνσης.
Η παχυσαρκία επηρεάζει σημαντικά την ψυχική υγεία και την αυτοεκτίμηση. Πολλοί ασθενείς βιώνουν άγχος, κατάθλιψη και κοινωνική απομόνωση. Η εικόνα του σώματος διαταράσσεται, ενώ συχνά παρατηρείται μειωμένη αυτοπεποίθηση που επηρεάζει τις προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις.
Συνιστάται να συμβουλευτείτε γιατρό όταν το BMI υπερβαίνει το 30 ή όταν εμφανίζονται συνοδά προβλήματα υγείας. Ο διαιτολόγος μπορεί να σας βοηθήσει στη δημιουργία εξατομικευμένου διατροφικού προγράμματος.
Στην ελληνική αγορά διατίθενται διάφορα εγκεκριμένα φάρμακα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, με αυστηρή εποπτεία από τον ΕΟΦ (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων). Τα κύρια φαρμακευτικά σκευάσματα που είναι διαθέσιμα απαιτούν ιατρική συνταγή και παρακολούθηση.
Το Orlistat αποτελεί την κύρια φαρμακευτική επιλογή στα ελληνικά φαρμακεία. Λειτουργεί ως αναστολέας των λιπασών του εντέρου, μειώνοντας την απορρόφηση των διαιτητικών λιπών κατά 30%. Διατίθεται σε δοσολογία 120mg (Xenical) με ιατρική συνταγή και 60mg (Alli) χωρίς συνταγή. Λαμβάνεται τρεις φορές ημερησίως με τα κύρια γεύματα.
Η Sibutramine, παρότι ήταν διαθέσιμη στο παρελθόν, έχει αποσυρθεί από την ελληνική αγορά λόγω καρδιαγγειακών κινδύνων. Νεότερες φαρμακευτικές επιλογές όπως η liraglutide και η semaglutide χρησιμοποιούνται υπό ιατρική εποπτεία για επιλεγμένους ασθενείς.
Οι κύριες παρενέργειες περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές, ιδιαίτερα με το orlistat. Απαιτείται προσοχή σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα και αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα. Η φαρμακευτική αγωγή συνδυάζεται πάντα με διαιτητικές και συμπεριφορικές παρεμβάσεις για βέλτιστα αποτελέσματα.
Τα ελληνικά φαρμακεία προσφέρουν ευρεία γκάμα συμπληρωμάτων διατροφής για τον έλεγχο του βάρους. Αυτά τα προϊόντα δεν απαιτούν ιατρική συνταγή αλλά χρειάζονται ενημερωμένη επιλογή και φαρμακευτική συμβουλή.
Σύγχρονες έρευνες υποδεικνύουν τη σημασία της εντερικής μικροχλωρίδας στον έλεγχο του βάρους. Ειδικά στελέχη προβιοτικών όπως Lactobacillus gasseri και Bifidobacterium μπορούν να υποστηρίξουν την απώλεια βάρους.
Η ασφάλεια των συμπληρωμάτων εξαρτάται από την ποιότητα του προϊόντος και τη σωστή χρήση. Παρότι θεωρούνται γενικά ασφαλή, η αποτελεσματικότητά τους ποικίλλει και απαιτείται ρεαλιστική προσέγγιση των αναμενόμενων αποτελεσμάτων. Συνιστάται πάντα η συμβουλή φαρμακοποιού πριν την έναρξη οποιουδήποτε συμπληρώματος.
Η μεσογειακή διατροφή αποτελεί το χρυσό πρότυπο για την υγιή απώλεια βάρους και τη διαχείριση της παχυσαρκίας. Βασίζεται στην κατανάλωση φρέσκων φρούτων, λαχανικών, όσπριων, ψαριών, ελαιολάδου και ξηρών καρπών. Η περιορισμένη κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων και κόκκινου κρέατος συμβάλλει στη μείωση του σωματικού βάρους και την προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα.
Η τακτική άσκηση είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική διαχείριση του βάρους. Συνιστάται τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης αερόβια άσκηση εβδομαδιαίως, σε συνδυασμό με ασκήσεις δύναμης δύο φορές την εβδομάδα. Ακόμη και το περπάτημα για 30 λεπτά ημερησίως μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη.
Οι βασικές αρχές για τον έλεγχο μερίδων περιλαμβάνουν:
Η πρόληψη αρχίζει από την παιδική ηλικία με την εκμάθηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών και την προώθηση της σωματικής δραστηριότητας. Η οικογενειακή προσέγγιση, η εκπαίδευση σχετικά με την ανάγνωση ετικετών τροφίμων και η δημιουργία υποστηρικτικού περιβάλλοντος είναι καθοριστικοί παράγοντες.
Η διατήρηση της απώλειας βάρους απαιτεί συνεχή δέσμευση και προσαρμογή των συνηθειών. Η τακτική παρακολούθηση του βάρους, η διατήρηση του ημερολογίου διατροφής και η συνέχιση της σωματικής δραστηριότητας είναι βασικά στοιχεία επιτυχίας.
Ο φαρμακοποιός παίζει κεντρικό ρόλο στη συμβουλευτική για τη διαχείριση του βάρους, την παρακολούθηση των φαρμακευτικών θεραπειών και την παροχή υποστήριξης. Η χειρουργική επέμβαση (βαριατρική χειρουργική) εξετάζεται σε περιπτώσεις ΔΜΣ >40 ή >35 με συννοσηρότητες, όταν οι συντηρητικές μέθοδοι έχουν αποτύχει. Η τακτική επανεκτίμηση της θεραπευτικής προσέγγισης κάθε 3-6 μήνες εξασφαλίζει τη μέγιστη αποτελεσματικότητα.
