Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση των αεραγωγών που προκαλεί περιοδική στένωση των βρόγχων, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή. Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι περισσότερα από 700.000 άτομα πάσχουν από άσθμα, με την πάθηση να επηρεάζει άτομα όλων των ηλικιών.
Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα του άσθματος περιλαμβάνουν:
Διακρίνουμε τρεις κύριους τύπους άσθματος: το αλλεργικό άσθμα που προκαλείται από αλλεργιογόνα όπως γύρη και σκόνη, το μη αλλεργικό που συνδέεται με λοιμώξεις ή ψυχολογικούς παράγοντες, και το επαγγελματικό άσθμα που οφείλεται σε έκθεση σε επιβλαβείς ουσίες στο χώρο εργασίας.
Παράγοντες όπως οι αλλαγές καιρού, το ψυχολογικό στρες, η σωματική άσκηση και η έκθεση σε καπνό μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Η έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία είναι καθοριστικές για την αποτελεσματική διαχείριση της πάθησης και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του άσθματος. Άτομα με οικογενειακό ιστορικό άσθματος ή αλλεργικών παθήσεων έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης της πάθησης. Η πιθανότητα εμφάνισης άσθματος σε παιδί αυξάνεται σημαντικά όταν ένας ή και οι δύο γονείς πάσχουν από την πάθηση.
Στο ελληνικό περιβάλλον, συγκεκριμένα αλλεργιογόνα όπως η γύρη από ελιές, κυπαρίσσια και αγριόχορτα αποτελούν συχνά αίτια επιδείνωσης του άσθματος. Η ατμοσφαιρική ρύπανση, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, συμβάλλει στην αύξηση των περιστατικών.
Επιπλέον παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τις λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος κατά την παιδική ηλικία, το κάπνισμα, την παχυσαρκία και την έκθεση σε ακάρεα σκόνης. Το ψυχολογικό στρες και οι έντονες συναισθηματικές καταστάσεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν κρίσεις άσθματος ή να επιδεινώσουν τα υπάρχοντα συμπτώματα.
Η αντιμετώπιση του άσθματος στηρίζεται σε μια ποικιλία φαρμακευτικών θεραπειών που στοχεύουν στον έλεγχο των συμπτωμάτων και την πρόληψη των κρίσεων. Τα σύγχρονα φάρμακα κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τη διάρκεια δράσης τους και τον τρόπο λειτουργίας τους.
Τα βρογχοδιασταλτικά μακράς δράσης αποτελούν τη βάση της θεραπείας συντήρησης. Συνδυαστικά σκευάσματα όπως το Symbicort, Seretide και Foster περιέχουν τόσο βρογχοδιασταλτικό όσο και κορτικοστεροειδές, παρέχοντας διπλή δράση για την καθημερινή αντιμετώπιση του άσθματος.
Το Ventolin και το Airomir χρησιμοποιούνται ως φάρμακα διάσωσης για την άμεση ανακούφιση από τα συμπτώματα. Δρουν γρήγορα, ανοίγοντας τους αεραγωγούς και παρέχοντας ταχεία ανακούφιση από τη δύσπνοια και τον συριγμό.
Τα φάρμακα όπως το Pulmicort και το Flixotide μειώνουν τη φλεγμονή στους αεραγωγούς. Είναι απαραίτητα για τη μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση και την πρόληψη των κρίσεων άσθματος.
Φάρμακα όπως το Singulair και η Montelukast προσφέρουν εναλλακτική προσέγγιση, ενώ τα νέα βιολογικά φάρμακα ανοίγουν νέους ορίζοντες στη θεραπεία του σοβαρού άσθματος, παρέχοντας εξατομικευμένες λύσεις για ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στις παραδοσιακές θεραπείες.
Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας του άσθματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σωστή χρήση των συσκευών εισπνοής. Η επιλογή της κατάλληλης συσκευής και η εκμάθηση της σωστής τεχνικής είναι καθοριστικές για την επιτυχία της θεραπείας.
Η εκμάθηση της σωστής τεχνικής εισπνοής είναι απαραίτητη για τη μέγιστη απορρόφηση του φαρμάκου. Ο τακτικός καθαρισμός και η συντήρηση των συσκευών διασφαλίζουν την αποτελεσματικότητά τους και την υγιεινή χρήση.
Για παιδιά προτείνονται συσκευές με spacer, ενώ για ηλικιωμένους επιλέγονται εισπνευστήρες που δεν απαιτούν συγχρονισμό. Συχά λάθη περιλαμβάνουν την ταχεία εισπνοή, την κακή στάση του σώματος και την παράλειψη κράτησης της αναπνοής μετά την εισπνοή.
Η αναγνώριση των σημείων κρίσης άσθματος είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη αντιμετώπιση. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσκολία στην αναπνοή, σφίξιμο στο στήθος, συνεχή βήχα και αίσθημα πανικού.
Επισκεφθείτε άμεσα γιατρό ή νοσοκομείο όταν τα συμπτώματα δεν βελτιώνονται μετά τη χρήση του φαρμάκου έκτακτης ανάγκης, όταν υπάρχει δυσκολία στο λόγο λόγω δύσπνοιας, ή όταν τα χείλη και τα νύχια γίνονται μπλε. Το σχέδιο δράσης για το άσθμα πρέπει να είναι προσβάσιμο σε όλα τα μέλη της οικογένειας και να περιλαμβάνει τηλέφωνα επικοινωνίας και οδηγίες χρήσης φαρμάκων.
Η πρόληψη του άσθματος βασίζεται στην αποφυγή γνωστών αλλεργιογόνων και ερεθιστικών παραγόντων όπως η σκόνη, τα ακάρεα, οι μύκητες, η γύρη και τα τρίχωμα ζώων. Στην Ελλάδα, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται κατά την άνοιξη λόγω της υψηλής συγκέντρωσης γύρης.
Οι εμβολιασμοί κατά της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για τους ασθματικούς, καθώς οι λοιμώξεις μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Η τακτική παρακολούθηση από πνευμονολόγο και οι προγραμματισμένοι έλεγχοι βοηθούν στην αποτελεσματική διαχείριση της νόσου και την πρόληψη επιδείνωσης.
